CLAVDII CLAVDIANI
PHOENIX
C.M. 27 (44)
 
      Oceani summo circumfluus aequore lucus
  trans Indos Eurumque uiret, qui primus anhelis
  sollicitatur equis uicinaque uerbera sentit
  umida roranti resonant cum limina curru,
5   unde rubet uentura dies longeque coruscis
  nox adflata rotis refugo pallescit amictu.
  haec fortunatus nimium Titanius ales
  regna colit solisque plaga defensus iniqua     8 solisque C : solusque C ||
  possidet intactas aegris animantibus oras     9 animantibus c : animalibus O ||
10   saeua nec humani patitur contagia mundi,
  par uolucer superis, stellas qui uiuidus aequat
  durando membrisque terit redeuntibus aeuum.
  non epulis saturare famem, non fontibus ullis
  adsuetus prohibere sitim, sed purior illum
15   solis feruor alit uentosaque pabula libat
  Tethyos, innocui carpens alimenta uaporis.
  arcanum radiant oculi iubar, igneus ora   17 ora C : ori C : auri Burmannus ||
  cingit honos. rutilo cognatum uertice sidus
  attollit cristatus apex tenebrasque serena
20   luce secat: Tyrio pinguntur crura ueneno.
  ante uolant Zephyros pinnae, quas caerulus ambit
  flore color sparsoque super ditescit in auro.
      Hic neque concepto fetu nec semine surgit,
  sed pater est prolesque sibi nulloque creante
25   emeritos artus fecunda morte reformat
  et petit alternam totidem per funera uitam.
  namque ubi mille uias longinqua retorserit aestas,
  tot ruerint hiemes, totidem uer cursibus actum,
  quas tulit autumnus, dederit cultoribus umbras,
30   tum multis grauior tandem subiungitur annis,
  lustrorum numero uictus: ceu lassa procellis
  ardua Caucaseo nutat de culmine pinus
  seram ponderibus pronis tractura ruinam;
  pars cadit adsiduo flatu, pars imbre peresa
35   rumpitur, abripuit partem uitiosa uetustas.

    Iam breue decrescit lumen languetque senili
  segnis stella gelu, qualis cum forte tenetur
  nubibus et dubio uanescit Cynthia cornu;
  iam solitae medios alae transcurrere nimbos
40   uix ima tolluntur humo, tum conscius aeui
  defuncti reducisque parans exordia formae
  arentes tepidis de collibus eligit herbas
  et cumulum texens pretiosum fronde Sabaea   43 pretiosum . . . Sabaea Jeep : pretiosa . . . Sabaeum O ||
  conponit, bustumque sibi partumque futurum.
45       Hic sedet et blando Solem clangore salutat
  debilior miscetque preces ac supplice cantu
  praestatura nouas uires incendia poscit.
  quem procul adductis uidit cum Phoebus habenis,        
  stat subito dictisque pium solatur alumnum:
50   ‘io senium positure rogo falsisque sepulchris
  natales habiture uices, qui saepe renasci
  exitio proprioque soles pubescere leto,
  accipe principium rursus corpusque caducum
  desere. mutata melior procede figura.’
55       Haec fatus propere flauis e crinibus unum
  concussa ceruice iacit missoque uolentem
  uitali fulgore ferit. iam sponte crematur
  ut redeat gaudetque mori festinus in ortum.
  feruet odoratus telis caelestibus agger
60   consumitque senem. nitidos stupefacta iuuencos
  Luna premit pigrosque polus non concitat axes
  parturiente rogo; curis Natura laborat
  aeternam ne perdat auem, flammasque fideles
  admonet ut rerum decus inmortale remittent.
65       Continuo dispersa uigor per membra uolutus
  aestuat et uenas recidiuus sanguis inundat.
  uicturi cineres nullo cogente moueri
  incipiunt plumaque rudem uestire fauillam.
  qui fuerat genitor, natus nunc prosilit idem
70   succeditque nouus: geminae confinia uitae
  exiguo medius discrimine separat ignis.
      Protinus ad Nilum manes sacrare paternos
  auctoremque globum Phariae telluris ad oras
  ferre iuuat. uelox alienum tendit in orbem
75   portans gramineo clausum uelamine funus.
  innumerae comitantur aues stipatque uolantem
  alituum suspensa cohors: exercitus ingens
  obnubit uario late conuexa meatu.
  nec quisquam tantis e milibus obuius audet
80   ire duci, sed regis iter fragrantis adorant;   80 fragrantis C : flagrantis C ||
  non ferus accipiter, non armiger ipse Tonantis
  bella mouet: commune facit reuerentia foedus.
  talis barbaricas flauo de Tigride turmas
  ductor Parthus agit: gemmis et diuite cultu
85   luxurians sertis apicem regalibus ornat,
  auro frenat equum, perfusam murice uestem
  Assyria signatur acu tumidusque regendo
  celsa per famulas acies dicione superbit.
      Clara per Aegyptum placidis notissima sacris
90   urbs Titana colit, centumque adcliue columnis
  inuehitur templum Thebaeo monte reuulsis.
  illic, ut perhibent, patriam de more reponit
  congeriem uultumque dei ueneratus erilem
  iam flammae commendat onus, iam destinat aris
95   semina reliquiasque sui: murrata relucent
  limina, diuino spirant altaria fumo,
  et Pelusiacas productus ad usque paludes
  Indus odor penetrat nares completque salubri
  tempestate uiros et nectare dulcior aura
100   ostia nigrantis Nili septena uaporat.
      O felix heresque tui! quo soluimur omnes,
  hoc tibi suppeditat uires. praebetur origo
  per cinerem. moritur te non pereunte senectus.
  uidisti quodcumque fuit; te saecula teste
105   cuncta reuoluuntur; nosti quo tempore pontus
  fuderit elatas scopulis stagnantibus undas,
  quis Phaethonteis erroribus arserit annus,
  et clades te nulla rapit solusque superstes
  edomita tellure manes: non stamina Parcae
110   in te dura legunt nec ius habuere nocendi.
§