|
|
|
I.
Scoptica |
|
|
De Birro Castoreo |
C. M. 10
(92) |
|
|
Nominis umbra manet ueteris; nam dicere
birrum, |
|
si Castor iuret,
castoreum nequeo. |
|
sex emptus solidis! quid sit, iam scire
potestis: |
|
si mihi nulla fides,
credite uel pretio. |
|
|
In Podagricum qui carmina sua non stare
dicebat |
C. M. 13
(79) |
|
|
Quae tibi cum pedibus ratio? quid carmina
culpas? |
|
scandere qui nescis,
uersiculos laceras? |
|
claudicat hic uersus, haec inquis syllaba
nutat, |
|
atque nihil prorsus
stare putas, podager. |
|
|
In Curetium 1 |
C. M. 43
(65) |
|
|
Fallaces uitreo stellas conponere
mundo |
1 palantes
C || |
|
et uaga Saturni sidera
saepe queri |
|
uenturumque Iouem paucis promittere
nummis |
|
Cureti genitor nouerat
Vranius. |
5 |
in prolem dilata ruunt periuria
patris |
5 delata
Heinsius || |
|
et poenam merito
filius ore luit; |
|
nam spurcos auidae lambit meretricis
hiatus, |
|
consumens luxu
flagitiisque domum, |
|
et quas fallacis collegit lingua
parentis, |
9-10 et . . .
refundit ] ut . . . refundat Buecheler || |
10 |
has eadem nati lingua
refundit opes. |
10 eadem ] tandem
Buecheler || |
|
|
In Curetium 2 |
C. M. 44
(66) |
|
|
Si tua, Cureti, penitus cognoscere
quaeris |
|
sidera, patre tuo
certius ipse loquar. |
|
quod furis, aduersi dedit inclementia
Martis; |
|
quod procul a Musis,
debilis Arcas erat; |
5 |
quod turpem pateris iam cano podice
morbum, |
|
femineis signis Luna
Venusque fuit; |
6 fuit
O ] tulit Jeep : facit Buecheler : iubent Mommsen
|| |
|
adtriuit Saturnus opes. hoc prorsus in
uno |
|
haereo: quae cunnum
lambere causa facit? |
8 facit
C ] fuit C, Buecheler || |
|
|
|
|
II. Mirabilia uel potius
Inania |
|
|
De Crystallo cui aqua inerat
1 |
C. M. 33
(56) |
|
|
Possedit glacies naturae signa
prioris |
|
et fit parte lapis,
frigora parte negat. |
|
sollers lusit hiemps, inperfectoque
rigore |
|
nobilior uiuis gemma
tumescit aquis. |
|
|
De Crystallo cui aqua inerat
2 |
C. M. 34
(57) |
|
|
Lymphae, quae tegitis cognato carcere
lymphas, |
|
et quae nunc estis
quaeque fuistis aquae, |
|
quod uos ingenium uinxit? qua frigoris
arte |
3 uinxit C,
Scaliger : iunxit C || |
|
torpuit et maduit
prodigiosa silex? |
5 |
quis tepor inclusus securas uindicat
undas? |
|
interior glacies quo
liquefacta Noto? |
|
gemma quibus claustris arcano mobilis
aestu |
|
uel concreta fuit uel
resoluta gelu? |
|
|
De Crystallo cui aqua inerat
3 |
C. M. 35
(58) |
|
|
Solibus indomitum glacies Alpina
rigorem |
|
sumebat nimio iam
pretiosa gelu |
|
nec potuit toto mentiri corpore
gemmam, |
|
sed medio mansit
proditor orbe latex. |
5 |
auctus honos; liquidi crescunt miracula
saxi, |
|
et conseruatae plus
meruistis aquae. |
|
|
De Crystallo cui aqua inerat
4 |
C. M. 36
(59) |
|
|
Aspice porrectam splendenti fragmine
uenam, |
|
qua trahitur limes
lucidiore gelu. |
|
hic nullum Borean nec brumam sentit
opacus |
|
umor, sed uarias itque
reditque uias. |
5 |
non illum constrinxit hiems, non Sirius
hausit, |
|
aetatis spatium non
tenuauit edax. |
6 nec tenuabit
Barthius : non tenuauit O || |
|
|
De Crystallo cui aqua inerat
5 |
C. M. 37
(60) |
|
|
Clauditur immunis conuexo tegmine
riuus |
|
duratisque uagus fons
operitur aquis. |
|
nonne uides propriis ut spumet gemma
lacunis |
3 properis
Heinsius || |
|
et refluos ducant
pocula uiua sinus |
5 |
udaque pingatur radiis obstantibus
Iris, |
|
secretas hiemes
sollicitante die? |
|
mira silex mirusque latex! et flumina
uincit |
|
et lapides merito,
quod fluit et lapis est. |
|
|
De Crystallo cui aqua inerat
6 |
C. M. 38
(62) |
|
|
Dum crustalla puer contingere lucida
gaudet |
1 lucida
Heinsius : lubrica uel rubrica uel lurida C
|| |
|
et gelidum tenero
pollice uersat onus, |
|
uidit perspicuo deprensas marmore
lymphas, |
|
dura quibus solis
parcere nouit hiems, |
5 |
et siccum relegens labris sitientibus
orbem |
|
inrita quaesitis
oscula fixit aquis. |
|
|
De Crystallo cui aqua inerat
7 |
C. M. 39
(62) |
|
|
Marmoreum ne sperne globum: spectacula
transit |
|
regia nec rubro uilior
iste mari. |
|
informis glacies, saxum rude, nulla
figurae |
|
gratia, sed raras
inter habetur opes. |
4 caras
Heinsius || |
|
|
|
|
III.
Miscellanea |
|
|
De Quadriga marmorea |
C. M. 7
(87) |
|
|
Quis dedit innumeros uno de marmore
uultus? |
|
surgit in aurigam currus, paribusque
lupatis |
|
unanimi frenantur equi: quos forma
diremit, |
|
materies cognata tenet discrimine
nullo. |
5 |
uir redit in currum; ducuntur ab axe
iugales; |
|
ex alio se quisque facit. quae tanta
potestas? |
|
una silex tot membra ligat ductusque per
artem |
|
mons patiens ferri uarios mutatur in
artus. |
|
|
De Mulabus Gallicis |
C. M. 18
(51) |
|
|
Aspice morigeras Rhodani torrentis
alumnas |
|
imperio nexas
imperioque uagas, |
|
dissona quam uarios flectant ad murmura
cursus |
|
et certas adeant uoce
regente uias. |
5 |
quamuis quaeque sibi nullis discurrat
habenis |
|
et pateant duro libera
colla iugo, |
6 pateant ]
careant Jeep || |
|
ceu constricta tamen seruit patiensque
laborum |
|
barbaricos docili
concipit aure sonos. |
|
absentis longinqua ualent praecepta
magistri |
9 abstantis
Mommsen || |
10 |
frenorumque uicem
lingua uirilis agit. |
|
haec procul angustat sparsas spargitque
coactas; |
|
haec sistit rapidas,
haec properare facit. |
|
laeua iubet? laeuo deducunt limite
gressum. |
|
mutauit strepitum?
dexteriora petunt. |
15 |
nec uinclis famulae nec libertate
feroces, |
|
exutae laqueis, sub
dicione tamen. |
16 tamen ] manent
Hall || |
|
incessuque pares et fuluis pellibus
hirtae |
|
esseda concordes
multisonora trahunt. |
|
miraris si uoce feras pacauerit
Orpheus, |
20 |
cum pronas pecudes
Gallica uerba regant? |
|
|
Descriptio Armenti |
C. M. 4
(54) |
|
|
Non tales quondam species tulit
armentorum |
|
tellus tergemino
subdita Geryonoe. |
|
non tales, Clitumne, lauas in gurgite
tauros, |
|
Tarpeio referunt quos
pia uota Ioui. |
5 |
non talis Tyrias sparsisse iuuencus
harenas |
|
dicitur, optatum
quando reuexit onus. |
|
non Cretaeus ager nec amati conscia
tauri |
|
Cnosos nec similes
pauerit Ida feros. |
|
ipse et dispariles monstro commissus in
artus, |
10 |
qui crimen matris
prodidit ore nouo, |
|
Cres puer hand talem potuisset reddere
formam, |
|
praestarent totum si
fera membra patrem. |
|
|
De Polycasta et
Perdice |
C. M. 8
(69) |
|
|
Quid non saeuus Amor flammarum numine
cogat? |
|
sanguinis affectu
mater amare timet. |
|
pectore dum niueo miserum tenet anxia
nutrix, |
|
inlicitos ignes iam
fouet ipsa parens. |
5 |
ultrices pharetras tandem depone,
Cupido. |
|
consule iam Venerem:
forsan et ipsa dolet. |
|
|
In Sepulchrum
speciosae |
C. M. 11
(91) |
|
|
Pulchris stare diu Parcarum lege
negatur. |
|
magna repente ruunt;
summa cadunt subito. |
|
hic formosa iacet, Veneris sortita
figuram, |
|
egregiumque decus
inuidiam meruit. |
|
|
De Balneis Quintianis quae in uia posita
erant |
C. M. 12
(84) |
|
|
Fontibus in liquidis paulum requiesce,
uiator, |
|
atque tuum rursus care
refectus iter. |
|
lympharum dominum nimium miraberis,
hospes, |
|
inter dura uiae balnea
qui posuit. |
|
|
Ad Maximum |
C. M. 14
(82) |
|
|
Dulcia dona mihi semper tu, Maxime,
mittis, |
|
et, quidquid mittis,
mella putare decet. |
|
|
De Paupere amante 1 |
C. M. 15
(89) |
|
|
Paupertas me saeua domat dirusque
Cupido: |
|
sed toleranda fames,
non tolerandus amor. |
|
|
De Paupere amante 2 |
C. M. 16
(90) |
|
|
Esuriens pauper telis incendor
amoris. |
|
inter utrumque malum
deligo pauperiem. |
|
|
De Apro et leone |
C. M. 42
(53) |
|
|
Toruus aper fuluusque leo coiere
superbis |
|
uiribus, hic saeta
saeuior, ille iuba. |
|
hunc Mars, hunc laudat Cybele. dominatur
uterque |
|
montibus; Herculeus
sudor uterque fuit. |
|
|
|
|
IV.
Christianum |
|
|
De Saluatore |
C. M. 32
(95) |
|
|
Christe potens rerum, redeuntis conditor
aeui, |
|
uox summi sensusque dei, quem fudit ab
alta |
|
mente pater tantique dedit consortia
regni, |
|
inpia qui nostrae domuisti crimina
uitae |
5 |
passus corporea mundi uestire
figura |
|
adfarique palam populos hominemque
fateri, |
|
quemque utero inclusum Mariae mox numine
uiso |
|
uirginei timuere sinus, innuptaque
mater |
|
arcano stupuit conpleri uiscera
partu, |
10 |
auctorem paritura suum (mortalia
corda |
|
artificem texere poli, mundique
repertor |
|
pars fuit humani generis, latuitque sub
uno |
|
pectore, qui totum late conplectitur
orbem, |
|
et qui non spatiis terrae, non aequoris
unda, |
15 |
non capitur caelo, paruos confluxit in
artus); |
|
quin et supplicii nomen nexusque
subisti |
|
ut nos subriperes leto mortemque
fugares |
|
morte tua, mox aetherias euectus in
auras |
|
purgata repetens laetum tellure
parentem: |
20 |
Augustum foueas, festis ut saepe
diebus |
|
annua sinceri celebret ieiunia
sacri. |
|
|
|
|
V.
Frustula |
|
|
De Locusta |
C. M. 24
(83) |
|
|
Horret apex capitis; medio fera lumina
surgunt |
|
uertice; cognatus dorso durescit
amictus. |
|
armauit natura cutem †dumique
rubentes |
|
cuspidibus paruis multos acuere
†rubores. |
|
|
Descriptio Portus
Zmyrnensis |
C. M. 2
(85) |
|
|
Vrbs in conspectu montana cacumina
uelat |
|
tranquillo praetenta mari. ducentia
portum |
|
cornua pacatas remouent Aquilonibus
undas. |
|
hic exarmatum terris cingentibus
aequor |
5 |
clauditur et placidam discit seruare
quietem. |
|
|
Est in secessu longo
locus |
C. M. 5
(86) |
|
|
Est procul ingenti regio summota
recessu, |
|
insula qua resides fluctus mitescere
cogit |
|
in longum producta latus, fractasque per
undas |
|
ardua tranquillo curuantur bracchia
portu. |
|
|
Rimanti telum ira
facit |
C. M. 6
(78) |
|
|
In iaculum quodcumque gerit dementia
mutat. |
|
omnibus armatur rabies. pro cuspide
ferri |
|
cuncta uolant, dum dextra ferox in uulnera
saeuit. |
|
pro telo geritur quidquid suggesserit
ira. |
|
|
De Lanario
(Fragmentum) |
C. M. 52a |
|
|
Sordidus ex umeris nodo dependet
amictus |
|
|
(Fragmentum) |
C. M. 52b |
|
|
Exercentur equis et colla comantia
pectunt |
§ |